Προπονητές των τελευταίων ετών....

Πριν από δύο χρόνια τουλάχιστον είχα ανεβάσει μια ανάρτηση σχετικά με την αξία του καλού προπονητή σε μια ομάδα ορμώμενος από την παρουσία του Μάικ Σιζέφσκι στον πάγκο της Εθνικής ομάδος των ΗΠΑ στο Παγκόσμιο και αποδίδοντάς του τα εύσημα για την κατάκτηση της πρώτης θέσης. Βλέποντας χθες τα αποτελέσματα στο ΝΒΑ και ιδίως την επιτυχία μιας συγκεκριμένης ομάδος που έχει τον ίδιο προπονητή τα τελευταία 16 χρόνια, μου ήρθε ως επιφοίτηση η ιδέα να κάνω μια σύντομη αναφορά στους πιο σημαντικούς Έλληνες και ξένους προπονητές των τελευταίων δύο δεκαετιών σκιαγραφόντας εν συντομία τα χαρακτηριστικά του καθενός για να καταλήξω στον εμπνευστή της συγκεκριμένης ανάρτησης. Για οποιεσδήποτε παραλείψεις ή λανθασμένες αναφορές, πάσα διόρθωση δεκτή.


-Γιάννης Ιωαννίδης. Φιγούρα πολύ γνωστή στα πρώτα "αγνά" χρόνια παιδικής ηλικίας. Κυρίαρχη φυσιογνωμία τα χρόνια που προπονούσε ομάδες, εκρηκτικός, υπερ-συγκεντρωτικός στη δουλειά και φυσικά ξεροκέφαλος. Φετίχ τα σακάκια και τα τσιγάρα. Δημιούργησε δύο δυναστείες (Άρης-ΟΣΦΠ) από το μηδέν, χειρίστηκε πολύ μεγάλες προσωπικότητες, δημιούργησε μεγάλες κόντρες, ταυτίστηκε με ομάδες και φυσικά τσακώθηκε με κάθε Έλληνα και ξένο διαιτητή που σφύριζε εκείνα τα χρόνια. Λάτρης της σκληρής δουλειάς με μεγάλη έμφαση στην άμυνα και ιδίως στο μαν του μαν, όλες του οι ομάδες είχαν ή δημιουργούσαν στην πορεία έναν αμυντικό εξολοθρευφτή (Λυπηρίδης-Σιγάλας-Κολντεμπέλα). Μεγάλο παράσημο η ευρωπαϊκή πορεία της ΑΕΚ που την πρώτη χρονιά έφτασε να διεκδικεί την Ευρωλίγκα, καθώς και το μπάσκετ που έπαιξε ο ΟΣΦΠ όλη τη χρονιά μέχρι το καταραμένο Final-4 του Τελ Αβίβ, το οποίο ήταν μπροστά από την εποχή του. Στα κρίσιμα παιχνίδια της Ευρώπης θόλωνε πολύ το μυαλό του και γέμιζε με άγχος τους παίχτες του με αποτέλεσμα να χάσει ευκαιρίες να στεφθεί πρωταθλητής Ευρώπης τουλάχιστον μία φορά στην καριέρα του. Εκείνα τα χρόνια ο μόνος Έλληνας προπονητής που μπορούσε να κοιτάξει στα ίσια τους αντίστοιχους ξένους.

-Κώστας Πολίτης. Συνέδεσε το όνομά του με το έπος του 1987, καθώς μετά δε θυμάμαι κάποια άλλη επιτυχία σε συλλογικό επίπεδο παρόλο που πέρασε από τον πάγκο του ΠΑΟ και της ΑΕΚ. Χαμηλών τόνων προπονητής, είχε πάντα καλές σχέσεις -με εξαίρεση τον Γκάλη ίσως- με τους αθλητές του και οι ομάδες του έπαιζαν γρήγορο και όμορφο μπάσκετ. Η έμπνευση του κατά τη διάρκεια του Ευρωμπάσκετ του ΄87 να παίρνει τη μπάλα ο Νικ από την κορυφή της ρακέτας για να έχει όλο το γήπεδο μπροστά του απεδείχθη εξαιρετική για την εθνική μας ομάδα. Στην ΑΕΚ προσπάθησε να παρουσιάσει μια νεανική ομάδα που θα έτρεχε πολύ, θα είχε ποικιλία στα επιθετικά της συστήματα, αλλά δεν τα κατάφερε. Λόγω χαρακτήρα νομίζω η θέση του σχολιαστή που κράτησε για μερικά χρόνια του πήγαινε καλύτερα καθώς δεν ήταν ποτέ ο προπονητής-ηγέτης, χωρίς να υπολείπεται σε τεχνικής φύσεως γνώσεις.

-Ντούσαν Ίβκοβιτς. Το προσωνύμιο "σοφός", παρόλο που του αποδόθηκε από τον Φασούλα εν είδη ειρωνείας, είναι κατά τη γνώμη μου χαρακτηριστικό. "Εθνάρχης" του ευρωπαϊκού μπάσκετ σε επίπεδο προπονητών, ευρισκόμενος στην κορυφογραμμή για σχεδόν 30 χρόνια, έχει προπονήσει σχεδόν όλους τους μεγάλους παίχτες που έχουν εμφανιστεί στην Ευρώπη το διάστημα αυτό. Εξαιρετικά έμπειρος προπονητής έχει διαχειριστεί πολύ κρίσιμα παιχνίδια, έχει προετοιμάσει άψογα τις ομάδες του, και σε επίπεδο τακτικής αλλά και ψυχολογίας, ενώ ο ΠΑΟΚ των αρχών της δεκαετίας του '90, ο ΟΣΦΠ του triple crown, η ΤΣΣΚΑ του 2005 (με τις 50+ σερί νίκες και το χαμένο Final -4) και φυσικά η Εθνική Γιουγκοσλαβίας μας έχουν χαρίσει χρονιές ολόκληρες εξαιρετικού μπάσκετ. Διδάσκει, μεταδίδει, μεταλαμπαδεύει, κοινωνεί σωστές και δομικές αρχές μπάσκετ στους εκάστοτε παίχτες του και στις δύο άκρες του παρκέ, ενώ η μεγάλη του εμπειρία φαίνεται από το ότι συχνά έχει μεταμορφώσει προς το καλύτερο την ομάδα που έχει στα χέρια του κατά τη διάρκεια της σαιζόν. Σχεδόν όλοι οι παίχτες που έχουν παίξει υπό τις οδηγίες του πίνουν νερό στο όνομά του, παρόλο που σα χαρακτήρας φαίνεται και είναι και εγωιστής και οξύθυμος και πεισματάρης. Δεν έχει πάρει σε συλλογικό επίπεδο τα τρόπαια που αναλογούν στην τεράστια προπονητική του αξία, ενώ και οι αποτυχίες στη Ρωσία (CCSKA-Αγία Πετρούπολη) του χάλασαν λίγο το προφίλ. Αναπόσπαστο κομμάτι του ελληνικού μπάσκετ, απολαμβάνει το σεβασμό όλων των αντίπαλων συναδέλφων του.

-Μπόζινταρ Μάλκοβιτς. Αλαζόνας. Είρωνας. Εγωιστής. Αντιπαθής. Οτιδήποτε άλλο προσθέσετε, συνυπογράφω. Παρόλα αυτά, ένας νικήτής των πάγκων. Κέρδισε την κορυφή της Ευρώπης με αμούστακα παιδάκια από τη γειτονική Σερβία, όταν κανείς δεν το περίμενε, το έκανε ξανά μετά τον Μπιτέρ και τον Μπιλμπά (τη νύχτα που πέθανε το μπάσκετ) και το επανάλαβε με τον Ντομινίκ Γουίλκινς, τον Γιαννάκη και τον Βράνκοβιτς. Δεν νομίζω ότι τον ενδιαφέρει η γνώμη των άλλων για τον εαυτό του, καθώς ο ίδιος θεωρεί ότι είναι ο καλύτερος. Πιστεύοντας τόσο στον εαυτό του, αν θυμάστε διέλυσε την πρωταθλήτρια Ευρώπης ομάδα του ΠΑΟ την επόμενη χρονιά δημιουργώντας ένα συνοθύλευμα, χωρίς ποτέ να πάρει την ευθύνη για τίποτα. Ακόμα και τώρα, εν έτει 2012, ως προπονητής της εθνικής Σλοβενίας η έμφαση του παιχνιδιού είναι στην άμυνα και στην καταστροφή του παιχνιδιού του αντιπάλου, ενώ οι επιθέσεις εκδηλώνονται στο τέλος του χρόνου χωρίς καμία παρέκλιση από το σχέδιο. Ό,τι κέρδισε στη ζωή του -και δεν είναι λίγο- το κέρδισε βασιζόμενος στη φιλοσοφία του "λιγότερου", ήτοι, η ομάδα θα δεχτεί λιγότερους πόντους, θα κάνει λιγότερα λάθη, ο αντίπαλος θα έχει λιγότερες κατοχές, λιγότερες ευκαιρίες να τρέξει στον αιφνιδιασμό κτλ. Έχω την αίσθηση ότι το εξέλιξη του μπάσκετ τον ξεπέρασε, αλλά δε νομίζω ότι αυτό είναι κάτι που ο ίδιος θα παραδεχτεί ποτέ..

 -Σούλης Μαρκόπουλος. Κατά τη γνώμη μου ένας από τους πιο αδικημένους Έλληνες προπονητές των τελευταίων ετών. Αν δεν είχε αυτόν τον ήρεμο και πράο χαρακτήρα μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, τις ίντριγκες και το παιχνίδι των ΜΜΕ, θα είχε λάβει καθολικότερη αναγνώριση και για το ήθος του αλλά και για την προπονητική του αξία. Γυρολόγος των πάγκων, έχει περάσει από όλες σχεδόν τις ομάδες της Α1, εκτός των δύο αιωνίων, έχοντας να περηφανευτεί ότι σε όλες σχεδόν παρουσίασε έργο, ότι όλες οι ομάδες του έπαιξαν όμορφο μπάσκετ όντας αρκούντως ανταγωνιστικές ενώ ταυτόχρονα έχει να υπερηφανεύεται και για την κατάκτηση της ευρωπαϊκής κορυφής με εκείνη την εξαιρετική ομάδα που είχε ο ΠΑΟΚ στον τελικό ενάντια στη Στεφανέλ. Εμπιστεύεται νεαρά παιδιά, οι επιλογές του στους ξένους συνήθως αποδεικνύονται "λίρα εκατό", επιμορφώνεται συχνά με ταξίδια στην άλλη άκρη του Ατλαντικού, και ειλικρινά δε θυμάμαι κάποιον να έχει πει κακή κουβέντα είτε για τον προπονητή Σούλη είτε για τον άνθρωπο Σούλη όλα αυτά τα χρόνια. Κάποια στιγμή συζητήθηκε και το όνομά του για την Εθνική ομάδα, αλλά χωρίς δημόσιες σχέσεις τη σήμερον ημέρα...

-Αϊτο Ρενέσες. Ναι ξέρω αμέσως συνειρμικά έρχεται η λέξη "looser" στα χείλη όλων μας. Ίσως όχι άδικα καθώς ο συμαπθής Ισπανός μετράει, αν δεν κάνω λάθος, 6 χαμένες ευκαιρίες σε Final-4 για να στεφθεί πρωταθλητής Ευρώπης, πράγμα το οποίο μάλλον δε θα καταφέρει στην προπονητική του καριέρα. Είναι όμως αυτό ικανό για να στιγματίσει μια προσπάθεια σχεδόν 30 χρόνων? Κατά τη γνώμη μου όχι. Και μόνο το γεγονός ότι τόσες φορές κατάφερνε να ετοιμάζει την ομάδα του, να την αλλάζει κάθε χρόνο με προσθαφαιρέσεις, να επιλέγει τους παίχτες της και να την οδηγεί στις 4 καλύτερες είναι από μόνο του ένα εξαιρετικό επίτευγμα, ιδίως ως προς τη συνέπεια και την επιμονή της επαναλαμβανόμενης επιτυχίας. Ακόμα και όταν ανέλαβε τη Μάλαγα, κατάφερε να την βγάλει από την αφάνεια, να τις χαρίσει προκρίσεις στους 16 και τους 8 της Ευρωλίγκα και να κάνει το όνομά της αξιοσέβαστο στην Ευρώπη. Κλασσικός Ισπανός προπονητής, παρουσίαζε ομάδες γυμνασμένες, που έτρεχαν πολύ στον αιφνιδιασμό, αλλά και επέμεναν στο παιχνίδι κοντά στο καλάθι. Επίσης κοντά του αρκετοί παίχτες βελτιώθηκαν και έκαναν αξιόλογη μετέπειτα καριέρα.

 -Ευθύμης Κιουμουρτζόγλου. Ο "θεωρητικός" της παρέας, καθώς είναι καθηγητής στα ΤΕΦΑΑ στη Θεσσαλονίκη. Για κάποιο διάστημα προβαλλόταν ως το αντίπαλον δέος του ξανθού,αλλά δε νομίζω ότι ο ίδιος ποτέ είχε τέτοιες βλέψεις. Διαχειρίστηκε με ικανότητα την παρουσία στον πάγκο της Εθνικής ομάδος κοουτσάροντας πολύ μεγάλες προσωπικότητες και φυσικά με επιτυχία καθώς η δεύτερη θέση το 1989 ίσως είναι ισάξια της πρώτης το 1987. Ακολούθησαν άλλες 3 διοργανώσεις με την ομάδα μας στη μετά-Γκάλη εποχή να καθιερώνεται ως ευρωπαϊκή δύναμη ούσα σταθερά μέσα στις πρώτες 4-5 θέσεις. και αυτό του έδωσε το βήμα για να αναλάβει τις τύχες του Παναθηναϊκού. Εξαιρετικά καταρτισμένος στο αντικείμενο, με ξεκάθαρες ιδέες που είχαν ως βάση το transiton παιχνίδι και τη γρήγορη μεταφορά από την άμυνα στην επίθεση με έμβολο τότε τον Πάσπαλιε, οργανωτή τον Γκάλη και αμυντικό ογκόλιθο τον Στόγιαν. Θυμάμαι στο κλειστό της Γλυφάδας τότε τον ΠΑΟ να παίζει όμορφο και επιθετικό μπάσκετ, αλλά τελικά να ηττάται από τα τρίποντα του Έντι Τζόνσον στον ημιτελικό. Σοβαρός μέχρι τέλους, αφότου έφυγε από τα μπασκετικά κοινά, αφοσιώθηκε στη διδασκαλία. Αξέχαστο στιγμιότυπο η κόντρα με τον Φασούλα στην Εθνική, η αποχώρησή του από την Εθνική Ομάδα, δικαίως κατά τη γνώμη μου, καθώς ένιωσε προσβεβλημένος από τη στάση της ομοσπονδίας υπέρ του παίχτη. Κύριος.

 - Γιόνας Καζλάουσκας. Και αυτός σχεδόν δικός μας άνθρωπος είναι, καθώς πέραν του ΟΣΦΠ μας έχει χαρίσει και ένα μετάλιο με την εθνική ομάδα. Η γνώμη μου είναι ότι πρόκειται για έναν πολύ καλό τεχνικό, με συγκεκριμένες ιδέες πάνω στο μπάσκετ που δεν έχουν σχέση με σκοπιμότητες και σκληρές αμυντικές τακτικές, αντιθέτως πρεσβεύουν την ελευθερία κινήσεων στους παίχτες, το γρήγορο και επιθετικό παιχνίδι που βασίζεται στη γνώση των βασικών του αθλήματος αλλά και σε φυσικά προσόντα. Με άλλα λόγια, Ζαλγκίρις Κάουνας, καθώς το δημιούργημά του που έφτασε στην κορυφή της Ευρώπης το 1999 νομίζω αντικατοπτρίζει τον τρόπο που αντιλαμβάνεται το μπάσκετ. Κάτι αντίστοιχο νομίζω προσπάθησε να κάνει σε κάθε ομάδα που προπόνησε και κυρίως στη εθνική της χώρας του, όταν και κατάφερε το 2000 να κατακτήσει την τρίτη θέση. Έφτασε μέχρι την Κίνα, αλλά γρήγορα επέστρεψε στα ευρωπαϊκά γήπεδα για να διεκδικεί σε λίγες μέρες το δεύτερό του ευρωπαϊκό. Προπονητής με πολλές παραστάσεις, έμπειρος, χωρίς ποτέ να προδώσει το στυλ παιχνιδιού που του αρέσει.

-Πίνι Γκέρσον. Ερώτηση για τον συμπαθή Πίνι: Είναι πράγματι προπονητής? Το ρωτάω μειδιώντας καθώς πολλοί κατά καιρούς έχουν αποδώσει τις επιτυχίες του ασπρομάλλη ισραηλινού περισσότερο στο ρόστερ των ομάδων που είχε παρά στις προπονητικές του ικανανότητες. Η δική μου γνώμη είναι ότι πράγματι ο Γκέρσον διαχειρίστηκε στην καριέρα του -κυρίως στη Μακάμπι- παίχτες νικητές, με τρομερή ποιότητα, αθλητικά προσόντα, ενώ ανέκαθεν είχε πίσω του και μια διοίκηση που τον στήριζε και του έκανε όλα τα χατήρια. Αυτό όμως δε σημαίνει ότι και εγώ αν προπονούσα τη Μακάμπι ή τον ΟΣΦΠ θα είχα τις επιτυχίες του. Αυτό που του αναγνωρίζω είναι ότι του αρέσει η ομάδα του να κυριαρχεί στο γήπεδο, να παίζει επιθετικά, να τρέχει στον αιφνιδιασμό, να κερδίζει βάζοντας πολλούς πόντους και όχι με αμυντικογενή συμπεριφορά, να προσφέρει σκορ και θέαμα ανεξαρτήτως της σημαντικότητας του αγώνα. Κατά κάποιο τρόπο ο εκρηκτικός και πληθωρικός του χαρακτήρας (θυμηθείτε συνεντεύξεις τύπου ή αντιδράσεις του κατά τη διάρκεια των αγώνων) αντανακλάται και στον τρόπο παιχνιδιού των ομάδων του, οι οποίες είναι αλήθεια ότι μας έχουν χαρίσει πολύ όμορφες στιγμές μέσα στο παρκέ. Επίσης αξιομνημόνευτη είναι και η επιλογή που κάνει σε ξένους παίχτες, καθώς σπανίως πέφτει έξω, ενώ πρέπει να αναφερθεί ότι η ομάδα του ΟΣΦΠ που αντιμετώπισε τον ΠΑΟ το 2007, νομίζω, ίσως ήταν αυτή που τον ζόρισε όσο καμία άλλη τα τελευταία δέκα χρόνια. Τελικά είναι ή δεν είναι?

-Ετόρε Μεσίνα. Πώς τόσα χρόνια δεν ευδόθωκε το φημολογούμενο φλερτ του με τον Ολυμπιακό ακόμα δεν έχω καταλάβει, καθώς στο πρόσωπό του νομίζω ότι οι ιθύνοντες των κόκκινων έβλεπαν το αντίπαλο δέος του Ζοτς. Αυτό από μόνο του νομίζω ότι αποτελεί το μεγαλύτερο παράσημο του Ιταλού κόουτς, η παρουσία του οποίου στον πάγκο κυρίως της ρωσική αρκούδας σφράγισε την τελευταία δεκαετία. Παρόλο που έχει συνδεθεί κυρίως με τη ΤΣΣΚΑ, ο Έκτορας είχε ήδη αφήσει τα διαπιστευτήρια του με την Βίρτους Μπολόνια κατακτώντας δύο φορές την κορυφή της Ευρώπης. Εξαιρετικός τεχνικός, θιασιώτης της εμμονής στη λεπτομέρεια, δημιουργός μιας ομάδος που κάθε χρόνο έδινε το παρόν στους τελικούς της Ευρωλίγκα διεκδικώντας το τρόπαιο. Η CSSKA για χρόνια σκορπούσε τον τρόμο σε όλα τα γήπεδα της Ευρώπης. Τα όπλα της ήταν τόσο η τρομερή της άμυνα και οι αλλαγές σε όλα τα σκριν τα οποία τελειοποίησε υπό την καθοδήγησή του εν λόγω όσο και με την επίθεσή της που συνδύαζε αρμονικά την εκτέλεση των επιθετικών plays σε σετ παιχνίδι, παρουσία του Παπαλουκά, με εκφραστές του Χόλντεν-Λάγκντον-Σμόντις αλλά και στο transition αφού σχεδόν πάντα είχε γρήγορους ψηλούς που ακολουθούσαν τους αιφνιδιασμούς. Ο Παπ πίνει νερό στο όνομά του θεωρώντας τον Ιταλό ως τον κορυφαίο κόουτς με τον οποίο έχει συνεργαστεί. Έναν κόουτς που έχει ήδη 4 τρόπαια Ευρώπης και αν ο Σίσκα έβαζε ένα τρίποντο ακόμα, θα είχε 5. Δυστυχώς απέτυχε παταγωδώς στην Ρεάλ, διαχειριζόμενος ένα μεγάλο μπάτζετ, καθώς προσπάθησε με λάθος υλικά νομίζω να επαναλάβει το ίδιο πείραμα των προηγουμένων ετών και εν συνεχεία έφυγε για την Αμερική ως βοηθός προπονητή, δείγμα και αυτό του σεβασμού που απολαμβάνει. Κάτι μου λέει όμως ότι θα ξαναγυρίσει...

-Ζέλικο Ομπράντοβιτς. Ο δήμιος πολλών από τους παραπάνω. Ο λόγος, για κάποιους, που ο Μεσίνα αποδέχτηκε την πρόταση να φύγει για την Αμερική. Ο εφιάλτης καθε προπονητή στην Ευρώπη. Δε θέλω να μιλήσω για τις επιτυχίες και τα τρόπαια που έχει κατακτήσει, νομίζω είναι γνωστά σε όλους και η επανάληψη δεν προσφέρει κάτι καινούριο. Αυτό που θέλω να καταθέσω ως μεγαλύτερη μου εντύπωση είναι η δίψα που έχει για κάθε μικρή φάση κάθε σημαντικού ή ασήμαντου αγώνα. Ζει και αναπνέει για να προπονεί κάθε μέρα. Κάθε χρόνο στίβει το μυαλό του να εμπνεύσει τους παίχτες του με κίνητρα, να τους κάνει καλύτερους, να βελτιώσεις τις αδυναμίες της ομάδος του, να κερδίσει κάθε αγώνα. Σου δίνει την αίσθηση ότι δεν ξεκουράζεται, δεν επαναπαύεται, δεν ησυχάζει, παρά μόνο σκαρφίζεται νέους τρόπους, καινούρια σχέδια, ρηξικέλευθες τακτικές λες και βρίσκεται σε μόνιμο καυγά με το μυαλό του και την ηρεμία του!!! Και όλα αυτά μένοντας για πάνω από μια δεκαετία στον ίδιο οργανισμό, στην ίδια ομάδα, με τους ίδιους συνεργάτες και παίχτες. Σαν να ωθεί τα όριά του, τις αντοχές του, να τεστάρει τις ικανότητές του στον έσχατο βαθμό. Α, και να μη ξεχάσω. Μόλις έγινε 50 χρονών....

Κλείνοντας ήθελα μόνο να αναφερθώ στον προπονητή που με ενέπνευσε για το σημερινό κατεβατό. Δουλεύει στην άλλη άκρη του Ατλαντικού, σε ομάδα της Δύσης, έχει ρίζες από τη Γιουγκοσλαβία, προπονεί την ίδια ομάδα επί 16 χρόνια, δε γελάει ποτέ, τσακώνεται με τους διαιτητές μονίμως, το πρόσωπό του είναι χαρακωμένο, τα μαλλιά του άσπρα, το μπάσκετ που παίζουν οι παίχτες του είναι κυρίως ευρωπαϊκό και βασίζεται στην άμυνα, έχει αναδείξει ένα σωρό παίχτες και όλα αυτά με την ίδια σοβαρότητα, εργατικότητα, επιμονή και υπομονή. Και φέτος, στο μαραθώνιο των 66 παιχνιδιών, η ομάδα του τερμάτισε πάλι πρώτη. Για μένα, ίσως ο κορυφαίος τεχνικός αυτή τη στιγμή...